|
|
|
|
Къысха тарихи: Къарачайлыланы Кавказ таулагъа монголлула 13 емюрде къыстаб кечюргендиле. Ол заманлада къарачайлыла бла малкъарлыла бир бирлеринден айырылгъандыла. Эки миллетде да бир-бирине "алан" деб селешген адет барды, ол ата-бабаларыбыз аланла болгъанлары себеблиди дейдиле (кавказ миллетлени кебеюсю аланланы туудукъларына санайдыла кеслерин). 20 октябрь 1822 г. Хасаукада болгъан урушдан сора Россия Къарачайны джерлерин кесине къошханды. Бир талай кере къарачайлыланы къаууму Турциягъа кечгендиле, сез ючюн, 1860-70 джыллада . 1920 дж. Тау Автоном Республика къуралгъанды, Россияны ичинде, ары Шимал Кавказ республикала киргендиле. Эки джылдан ала юлешиниб, Карачай- Черкес автоном область къуралгъанды. 1926 дж эки джарты болгъанды, сора 1936 дж энтда къарачайлыла бла черкеслени бир областха къошхандыла.
2 ноябрь 1943 джыл Къарачайны бушуу кюнюдю. Сталинни буйругъу бла, къарачайлыла, башха кавказ миллетле бла биргелей (чеченлиле, малкъарлыла, ингушла... ) Орта Азиягъа кечюрюлгендиле. Фашистлеге болушханла деген сылтау бла. Къарачайны джерлерин Сталин ол заманда Грузиягъа къошханды. Микоян шахаргъа (бусагъатда Къарачай шахар) Клухори деген ат аталгъанды, д.а.к. Кечгюнлюкде миллетни джартысы къырылгъанды- аурууладан, ачдан. 1957 дж къарачайлылагъа ызларына къайтаргъа эркинлик берилгенди.Къарачай тил тюрк тиллени группасына киреди. Биринчи къарачай алфавит араб харифле бла джазылгъанды. Андан сора латин харифле бла. 1936 джылдан бери кирил харифле бла джазабыз. Биринчи баш билим бериучю институт Карачай-Черкес кърал педагогика университет 1938 дж къуралгъанды.
www.kchr.info республиканы юсюнден джангылыкъла (орус тилде)
www.karachay.com Австралиядан Къарабашланы Хасанны сайты (дагъыда: Karachay Home Page )
http://www.karachay.4mg.com Турциядан Аппаланы Адильханны (Адилоглу)
Karachay-Balkar site бу сайтны малкъарлыла къурагъандыла
American Karachay-Kavkaz Benevolent Association - Америкада Нью-Джерсиден къарачайлыланы сайтлары. дагъыда: AKBA Information Center
Хубийланы Хаджи-Мурат, Америкада математиканы профессору, кеб китаб джазгъанды, тарихни, тиллени, математиканы, логиканы юсюнден
Боташланы Хамит, Америкада джашагъан къарачай джазыучу ("Харам тала")
Кавказны юсюнден сайт Турциядан къарачайлы алимни, Шимал Кавказны юсюнден джазыучу Уфук Тавкулну (Тохчук улу)
Боташланы Азнаур(7.09.1967-27.02.1998) иги адамланы атлары унутулмасын
джерни башында къарачайлыла бла селеширге излеген, бери джазыгъыз:
akba@egroups.com ( Хубийланы Х-М. тамадасы),
не бери:
karachaymalkar@yahoogroups.com (Адильхан Адилоглу къурагъанды)къарачайча селеширге излеген, интернетден ма бу программаны алыгъызда: http://www.mirc.co.uk
#karacay деген каналгъа келигиз dalnet серверледе.
Ингир ала мында ондан аслам къарачайлыла джыйылыучандыла.
Къарачай джырла
ансамбль Балкария
Группа "Иман"
 |
Башха Кавказ республикала:http://www.ingushetia.ru/ Kabarda-Balkar State University Balkar chat "Shashlychnaya" in Nal'chik http://www.kavkazweb.com/ |
Карачай-Черкес Республиканы белгилери:
3 февраль 1994 дж
|
|
 |
 |
дагъыда картала: былайда
Бери не сагъыш этгенигизни джазаргъа боллукъду: къонакъ китаб
|
|
Апрель 2002
