BATYR ZhAShChYK`

Ehrtte- ehrtte bir tul qatynny zhashy bolghandy. Ol zhash bir zholda anasyna ajtxandy:
-Anam, manga bir bishlak kesek ber.
Anasy:
-Berejim, zhanym, degendi. 
Zhash, bishlak kesekni da alyp, suu bojnuna barghandy. Ol zamanda ehmegen suugha kele bolghandy. Zhashchyq ehmegenni kerg\ e\ ndi da, 
bishlaghyn alyp, syg'yp tebregendi. Ehmegen, zhashchyqny ne bla zhubannganyna sejirsine, any qatyna kelgendi. Zhashchyq, 
syqghanynda, bishlaqdan suu chygharghandy.
Ol zamanda ehmegen bek qorqghandy. Zhashchyqny qolundaghy bishlaq bolghanyn ehslemej, aq tash sun ngandy da, tashny 
suuun syghyp chygharady dep, sejiir ztgendi. Sora zhashchyq ehmegennge:
-Meni arqanga mindir da, suudan etdyur, degendi.
Ehmegen zhashchyqny ajtxanyn ehtgendi, suunu. birsi zhanyna etdyurgendi.
Zhashchyq ehmegenni qorqghanyn kergendi, any bla bezirrge murat ehtip, ajtxandy:
-Men ullu ish bla sizge barama, arqanga ketyur da, ehmegenle turghan zherge ehlt.
Dashchyqny kerti da qaryulu, kyuchlyu bolghannga sanap, ehmegen anga borch salghandy. Jchinde da suuu bla gybytny arqasyna 
atxandy, zhashchyqny bojnuna min dirgendi, ketyuryup, ehmegenlege barghandy.
Ol zamanda ehmegenle neni yusyunden ehse da daulasha bolg'andyla. Suugha barghan negerleri zhashchyqny ke tyuryup kelgenin 
kergenlerinde, bek quuanngandyla.
-Oj, sen bizge nechik tatly qabynchyq keltirese! degendile. Zhashchyqny ketyuryup kelgen ehmegen, bek qorqup: 
-Sabyrlanyghyz! Ol adamlany peliuanydy, bizge onou bla keledi. Suu bojnunda bu adam tashny syghyp, suuun chyghara 
turghanlaj kergenme. Meni qatymda any bei demengili, onglu bolghanyn yergenczmde, men any buj rughuna boj salghanma, any 
izlegenin tolturghanma. Siz da any achyulandyryrgha kyureshmegiz, bizni barybyzny da qyryp salyr, degendi.. 
Ehmegenle zhashchyqgha tijmegendile. Zhashchyq ehme genlede bir qauum kyunnyu turghandy. 
Bir zholda ehmegenle zhashchyqny synargha dep, onou lashlandyla. Anga gemmesh gybyt berip, suu keltirirge suu bojnuna 
zhibergendile. Zhashchyq qorqmaghandy da, gemmesh gybytny da al'p, suugha ketgendi. Ehmegenle any yzyndan zhashyrtyn 
qaraghandyla. 
Zhashchyq ehmegenleni aldargha umut ehtgendi. K`y myzha bolghunchu teshinngendi, kijimlerin suu zhaghada qojghandy, kesi ua 
gemmesh gybytny da alyp, suuunu or tasyna kirgendi. Gybytny kepdyuryup tebiregendi. Kep zaman ozghandy, alaj axyrynda 
gemmesh gybytny kepdyu ryup, tep tegerek ehtgendi. Bashyn qaty qysxandy. Ar qasyna ketyuryup, suudan chygharghandy, zhyugyun 
zhaghada zyghyr yusyune atyp, kijinngendi.
Ol gemmesh gybytny syrtyna salyp, aqyryn aqyryn ehmegenleni dorbunu taba tebregendi. 
Ehmegenle ua zhashchyqny nele ehtgenine qarap turup, ehndi gemmesh gybytny suudan tolturup, alyp keledi dep, bek qorqup, 
sejirsinip, qarap turghandyla. Ol ke zyuude saq zhauun zhetip kele bolghandy. Ehmegenleni alaj sejirsinip, qorqup 
qaraghanlaryn ehslep, zhashchyq biyaghylany aldarg'a umut ehtgendi. Keltire kelip, gem mesh gybytny ezen zherge atyp 
zhibergenlej, saq zhauun zhetip, tijreni basxandy. Zhashchyq zhauunnu zhaua tur ghany bla xajyrlanyp, gybytny bashyn 
boshlaghandy. Zhauun boshalyrgha, gybytny da zheli chyghyp tauusul ghandy. Zhashchyg'a, aqyryn aqyryn atlaj, kyule kyule, 
dorbunnga barghandy. Any dorbunnga kirgenin keryup, ehme genle birem birem ary zhyjylghandyla.
Ehmegenleni tamatasy, zhashchyqny qatyna kelip:
-Adam ulu, axshy ulan, suu keltirmej nek kelgen se? dep sorghandy. Zhashchyq, xylikke ehtip kyule:
-Suu keltirmej, kelgen degening a nedi? Suu keltir megen ehsem, ol barghan yrxyla neledile? dep, yrxyla ny kergyuztgendi. 
Ehmegenle byutyun da bek qorqghandyla da, gemmesh gybytxa qaraghandyla, alaj any ichinde suuu bolmaj, kesi da zhibip, any 
tegereginde ua zhuuuq kellench kergen dile. Kelip, tamatalaryna ajtxandyla. 
Olsaghatda zhaughan zhauun zhashchyq, keltire kelip, zherge atxan gybytny ichinden tegyulgen suudu dep, Ehmegenle bek 
qorqghandyla.
Tamata ehmegen zhalynyp sorghandy:
-Da, adam ulu, axshy ulan, sen bizni suugha aldyryp qoya ehding da. Alaj nek ehtgen ehding? 
Zhashchyq:
-Da, siz meni bosh masxaraj ehdigiz: adam uluda qonaqny zhumushxa ijgen adet zhoqdu. Alaj men, any yuchyun sizni bla seleshe 
turmaghanlaj, barghan ehdim. Ehmegen ululary meni al.lyma chyghyp qaraghanlary asyu tijip, zhyuregime zhetdi da, andan ehtdim. 
Si.zni qaj ghylandyrghan ehsem, ajyp ehtmegiz, alada terslig a kesi gizdedi, degendi.
Ol kyunden bashlap, ehmegenle zhashchyqdan bek qor qup, any syjly keryup tebregendile. 
Andan sora da bir talaj kyun ozghandy. 
Ehmegenle biyaghy qonaqny ehntda da bir synargha umut ztgendile. Zhashchyq zhuqlap turghan zamanda, any koyune qajnar suu 
quyargha onoulashxandyla. Ala alaj onoulasha turghanlarynda, zhashchyq kezlerin qysyp, zhuqlamaj, onougha tyngylap 
turg'andy. 
Zhashchyqny ua ne zhylyny, ne suuuqnu zhibermeuchyu allaj bir seijr zhabyuu bolghandy. Ingirlikde zhashchyq kesin zhuqugha 
zharashdyrghandy. Ehmegenlege ehsletmej, zhabyuun yusyune zhabyp, any yusyune da chepkenchigin atyp, zhuqlargha zhatxandy. Keche 
bolghandy.
Ehmegenle, zhashchyqny zhuqlaghanyn bilip, keltirip, ullu qazan bla bir suu qujghandyla, 
Zhashchyq qymyldaghandy. Ol qymyldaghanlaj, ehmegenle zhan zhanyna sekirgendile da, buqghandyla. Zhashchyqny tyubyune 
suu etgendi, sora erge shosh qopxandy da, arlaqgha baryp zhatxandy. Bir kesekden zhashchyq zhuqlaghandy.
Ehmegenle byutyun da bek qorqghandyla. Alaj qorq ghandyla, alaj qorqghandyla, sau kecheni uzununa kez lerine zhuqu 
kirmej, tannga chyqghandyla.
Ehrttenlikde zhashchyq qobup baryp, ehmegenleni ta matalaryna ajtxandy:
-Adam ulula sizge qonaqgha kelsele, siz alagha bylaj qararyq zsegiz, ehndi ala sizge qonaqgha kelmezle. 
Ehmegenleni tamatasy bek qorqghandy da:
-Ne bolghandy syjly qonaghyma? dep sorghandy.
-Bolub a ne bolghandy, sizni qoshughuz byurcheleden toppa toludu, dep dzhuaplaghandy.
-Ne bolghandy?
-Byugeche byurchelerigiz zhuqlargha qojmaghandyla. 
Zhashchyqny alaj ajtxanyn ehshitgenlerinde, ehmegenle sejir tamashagha qalghandyla, byutyun bek qorqghandyla.
Daghyda bir talaj kyun ozghandy.
Biyaghy ehmegenle zhyjylghandyla da, zhashchyqny bir zat bla synargha tebregendile. Keche, adam ulu zhuqlap turghanlaj, any 
bashyndan ullu tashla tengeretirge dep onoulashxandyla. Ehmegenle alaj onoulasha turghanda, zhashchyg'a kesin zhuqlaghan kibik 
sundurup, ehmegenleni onoularyna zhashyryn tyngylap turghandy.
Ehmegenle saqlaghan keche zhetgendi. Zhashchyq ol kechege kesin xazyrlaghandy.
Keche bolghanly, barysy da zhuqlarg'a zhatxandyla.
Zhashchyqny ua daghyda bir sejirlik zhabyuu bolghandy tashdan, temirden, .da qorughan.
Zhashchyq kesini sejirlik zhabyuun yusyune zhapxandy, any yusyune da chepkenchigin atxanady da zhatxandy. Keche arasynda ehmegenle 
chardaqdan ullu tashlany zhashchyqny yusyune atyp tebregendile. Alany. dauurlaryna zhashchyq uyanngandy da, alajdan qobup 
baryp, bashxa zherde zhuqlaghandy. Alaj bla zhashchyqgha zhuq ehtalmaghanlarynda, ehmegenle byutyunda bek qorqg'andyla. 
Asyry qorqghandan, sau kecheni uzununa zhuqlamaghanlaj, tangnga chyqghandyla. 
Ehrttenlikde ehmegenleni tamatasy kelip, qonaqgha:
-Axshy qonaghym, byugeche ua tynch zhuqladyngmy? dep sorghandy. 
Zhashchyq da:
-Sizni chyrd'ghyz osal kereem, keche ortasynda topuraq aghyp tebiredi da, ol biraz tynchlyqsyz ehtdi ansy, bashxa xatam zhoq 
ehdi, zhuqlaghan a bek alamat ehtgenme, dep zhuuaplag'andy.
Alajda ehmegenle artalda qorqup, ne ehterlerin bilmej, zndi bu qorquulu qonaqny yujyune atlandyryp, keslerini bashlaryk 
andan qutxaryrgha onou ehtip bashlaghandyla.
Ehmegenleni allaj qajghygha kirgenlerin a zhashchyq zhashyryn tyngylap, ehshitip turghandy.
Bir ehrttenlikde alany tamatalary, toghuz bashly ehmegen, qonaqny kesine chaqyrtxandy.
Adam ulu, axshy ulan, degendi toghuz bashly ehme gen, sen bizni baghaly qonaghybyz, bizge zhumush bla kelgen bolursa. Zhanybyz 
zhanynga qurman, ne kerekling bar ehse da ajt, bildir.
Zhashchyq ajtxandy:
-Meni sizge ullu zhumushum da zhoqdu, alaj adam ululany kichi zhashy qatyn alady da, meni sizge anga qalynlyq zhyya 
ijgendile.
Ehmegenle bek sejirge qalghandyla.
Toghuz bashly ehmegen:
-Da, ol bek igi ishdi. Adam ulunu zhyuregi ne zatny syuedi? dep sorghandy.
-Artyq kep da tilemejdi. Yuchlyu gemmesh tuluq bla bir chij altyn bersegiz, bolur, dep zhuuaplaghandy. Ehmegenlege ol bek 
qyjyn keryunngendi, alaj a madarlary .qalmaghandy, bolghan altynlaryn birge zhyjghanlarynda, bir yuchlyu gemmesh tuluq 
bla bir bolghandy. Any bergendile. Zhashchyq ajtxandy:
-Da sau bolughuz, alaj bu tuluqnu men ehlge kesim ehltip baryrgha ushaghyulu tyuldyu. Birigiz kelsin da, meni da, tuluqnu da 
ehltsin.
Zhashchyqny ehline baryrg'a ehmegenleni biri da unamaghandy. Sora chep atxandyla. Chep axanlarynda, zhash chyqny ehline ehltirge 
ehmegenleni bek mazallysyna tyush gendi. K`orqsa da, ehmegen boyun salghandy... Tuluqnu arqasyna ketyurgendi, zhashchyqny da 
bojnuna. mindir gendi da, kyuchden butdan ehlge zhetdirgendi.
Ehlni qatyna zhetgenlej, biyaghy Zhashchyq ehmegenni qorquturgha murat ehtgendi da, ajtxandy:
-Byllaj qonaq kelgenin meni ehlim bilmejdi. Men algharaq barajym da, qonaqbajlany xazyr ehtip turajym. Sen a meni 
yzymdan aqyryn aqyryn kele tur. Ajtyp qoyama, men,den qachargha umut ehtme. Ne ayamasang da, qachyp menden qutulalmazsa. 
Ehkinchi ajlanyp qoluma tyushseng a, zhanyng sau qalmaz. K`uru seni bla qojmam, ehmegenleni byuteu tuqumun tauusurma, 
tuqumsuz ehterme.
Alaj ajtyp, zhashchyq algha ketgendi. ehmegen da any yzyndan, gemmesh tuluqnu da ketyuryup, qorqa qorqa, ehlge kelgendi.
Ol kelirge, zhashchyq anasyna baryp, any bla seleship, any ne zat ehterin yujretip, daghyda ehmegenni allyna barghandy. 
Ehmegenni yujyune ehltgendi. Ol, gemmesh tuluqnu ehshik artyna syuep, qonaqbaj kergyuztgen tapchanga olturghandy.
Zhashchyq anasyna:
-Anam, ehmegen ulu uzun zholnu zholouchu bolghandy, ach da, aryghan da bolur. Bir syjla, degendi.
Anasy:
-Ne ashargha syuerik bolur, zhashym, ehmegen ulu? dep sorghandy.
-Da, ol qaqlanmj turghan ehmegen butnu shishle, degendi zhashy.
Anasy:
-Da, auruuungu alajym, tyunene qonaqla kelgen ehdile da, ehmegen butnu alagha ashatxanma. K`aq ehtilgen ehmegen ehtleni ughaj 
derik tyujyul ehse, busaghat ash ehtejim, degendy.
-K`aq ehmegen eht asharmy ehding, ehmegen ulu? dep zhash ehmegennge sorghanlaj, ol, qorqghandan tezalmaj, sekirip qobup, qachama 
dep, yujnyu ehshiklerin da uuatyp, chyghyp, myllygyn tyuzge atxandy. Zhashchyq:
-Oj, o xa xaj... zhibermegiz ehmegen ulunu! dep qychyrghandy.
Ehlden uzajghandan sora, ehmegen epke soluu ehtip, ullu ezende qachyp barghanlaj, tyulkyuchyuk allyna tyubegendi. Ehmegenni aldar 
murat ehtgendi da:
-Ehj, zhol bolsun, ehmegen! degendi. 
Ehmegen ashyghyshly:
-Sau bol, tyulkyu! dep zhuuap bergendi.
-Bylaj ashyghyp qajdan kelese? K`ajry barasa?
-Allax, allax... Bashymy kyuchden qutxaryp keleme...
-Ne bolghandy?
Zhashchyq bla ehmegenni arasynda bolghan ishleni xaparl,ryn ehmegen tyulkyuge ajtxandy. Tyulkyuchyuk, any xylikke ehtip, kyule:
-Oj, oj, sen a ne bosh zatdan qorqghan ehding. Men any nencha kere aldaghanma. Ol ehndi manga tyubese, manga zhol qoyup ajlanady... 
Xa xa xa... Seni ua nechik igi aldaghandy, degendi.
Tyulkyuchyuknyu alaj xylikkyalaghany ehmegennga bek achyu tijgendi. 
Tyulkyuchyuk ajtxandy:
-Ehndi, andan, ehse, aryghan da ehggen bolursa, manga kel da, auuzlanngan da, solughan da eht, artda ua alaj bara baryrsa.
Ehmegen. Tyulkyunyu ajtxajyna yrazy bolghandy. Ehkisi da tyulkyunyu yujyune barabyz dep tebiretendile. Kech bolghandy. Bara bara 
ketgendile da, tyulkyuchyuk ehmegenni biyaghy zhashchyqny ehline ehltgendi, tyulkyuchyug'a zhashchyqny yujyu ehlni qyjyrynda 
bolghanyn bilgendi da, tyuzyunlej anga ehltip barghandy:
-Ehj, ehshikleni achyghyz! dep qychyrghandy.
Zhashchyq, turup, ehshikleni achxandy. 
Tyulkyuchyuk:
-Kir yujge, kir, qonaq, dep zharyq bolghandy. 
Ehmegen, zhashchyqny ehslemej, yujge kirgendi. Tyulkyuchyuk zhashchyqgha ajtxandy:
-Da, ol ehrtteden turghan borchum yuchyun munu allyq ehseng, keltirgenme, degendi.
Tyulkyuchyuk alaj ajtxanda, ehmegen, biyaghy zhashchyqny tanyghandy da, bek mardasyz qorqghandy.
Zhashchyq tyulkyunyu kamsyklaghanyn angylaghlndy da, ehmegenni qorquturgha:
-Da, tyulkyu, men seni zhanynga tierge syujmejme, alaj men sanga bir bashly ehmegen keltir demegen ehdim, degendi.
Zhashchyq alaj ajtxanlaj, ehmegen tezalmaj, qachama dep, yujnyu bir qabyrghasyn da oyup, arbazgha chyghargha, tyulkyuchyuk, 
yzyndan zhetip:
-Uj, zhibermegiz! dep qychyryp, sermep zhauurunundan tutxanlaj, ehmegen tyulkyunyu alyp qachxandy. Tyulkyuchyuk ne kyureshgendi 
da, kesin ychxyndyralmaghandy.. Ehmegen tyulkyuchyuknyu da alghanlaj, ehmegenlege barghandy.
Alany kergenlerinde, ehmegenle bek quuandyla. Tyulkyuchyuk, kesini bolumunu qorquulughun ehslep, ychxynyp qachargha 
tebiregendi. Alajlaj, any alyp kelgen ehmegen, sermep, tyulkyuchyuknyu ayaghyndan tutxandy da, zhibermegendi.
-Ehj, zhuuughum, degendi ehmegen tyulkyuchyukge, ehndi sen bizni qolubuzdan ychxynmazsa. Seni ehtgenigi. men sanga unutmam, degendi.
Ehmegenle barysy da birden:
-Gitchechik bolsa da, tatly .qabyndy. Xajdaghyz, tyulkyuchyuknyu shishlejik, dep bashlaghandyla.
Ol zamanda biyaghy tyuliyuchyuk Ehmegenleni aldargha. tebiregen,i:
-Ehndi men sizni qolughuzdama. Manga ne syujsegiz da ehterge bolluqsuz. Alaj ary deri sizden tilerigim. bardy, degendi.
-Ajt, degendile.
-Siz meni shishlerden algha, bir kesekchikge ehrkin: ehtigiz.
-Ne ehterikse? Kesi keregime chygharyqma, degendi.
Ehssiz ehmegenle tyulkyuchyuknyu tilegin qabyl ehtgendile. 
-Terk qajt, degendile. Tyulkyuchyuk, ehshikge chyqghanlaj oghuna, qachxandy da . ketgendi. 
Ehmegenle saqlaghandyla, saqlaghandyla, tyulkyuchyug'a qajtmaghandy. Ol zamanda tyulkyuchyuknyu tyulkyu xyjlasyn 
angylaghandyla. Alaj kech bolghan ehdi. Chyghyp, tegerekge zhajylghand'la, izlegendile, tyulkyuchyuk nyu ua qajdan tabaryq 
ehdile.
Zhashchyq bla anasy, yrysxyly bolup, ashap zhashap qalghandyla.
Aqylsyz ehmegenle ua .qurlaj qalghandyla.